Đột quỵ nói chung và đột quỵ lấp mạch não nói riêng có nguy cơ tử vong khá cao và nguy cơ để lại di chứng tàn tật ảnh hưởng cuộc sống người bệnh sau này cũng rất cao (khoảng 10 – 20% tử vong và hơn 80% di chứng nặng nề nếu không điều trị kịp thời). Với các tiến bộ trong điều trị đột quỵ hiện nay, nếu người bệnh đột quỵ lấp mạch não có tắc các mạch máu lớn trong não được tiếp cận điều trị trong thời gian vàng với thuốc tan huyết khối (trong 4-5giờ đầu) và can thiệp tái thông mạch não (trong 6 giờ đầu), thì cơ hội để người bệnh hồi phục có thể tự sinh hoạt về sau là hơn 50%.
Người bệnh Đỗ Văn H, 42 tuổi, ngụ tại TPHCM hiện là doanh nhân, có thói quen hút thuốc lá 1.5 – 2 gói/ngày trong vòng 10 năm nay. Cách đây 1 tuần, vào lúc 2h sáng, người nhà phát hiện người bệnh đột ngột khó nói, méo mặt, xoay mắt và đầu sang một bên, liệt nửa người trái, không tiếp xúc. Người bệnh nhanh chóng được cấp cứu tại Bệnh viện vào lúc 3h30 sáng. Quy trình báo động đỏ về đột quỵ mới nhất và hiện đại ngang tầm quốc tế đã được khởi động trong đêm, tranh thủ từng phút cứu người bệnh với sự tham gia tổng lực của các y bác sĩ của Khoa cấp cứu, Đơn vị đột quỵ Khoa Thần kinh, Khoa Chẩn đoán hình ảnh và ê kíp y bác sĩ Can thiệp mạch máu não.
Ông H được khám, chụp CT khẩn và được chẩn đoán nhồi máu não vùng thân não, tắc động mạch đốt sống thân nền. Người bệnh được chích thuốc tiêu sợi huyết tĩnh mạch và chuyển ngay lên phòng can thiệp chỉ trong 1giờ sau đó. Qua hình chụp DSA cho thấy người bệnh bị tắc động mạch thân nền, được tái thông động mạch tắc bằng kỹ thuật mới kết hợp hút bằng ống thông lớn và kéo huyết khối bằng stent. Tái thông thành công sau 30 phút. 6giờ sau can thiệp, người bệnh hồi nhanh chóng, nói chuyện được tuy còn ngọng, bớt yếu liệt nửa người, không còn xoay mắt và đầu sang bên, tỉnh táo tiếp xúc tốt. 3 ngày sau can thiệp, người bệnh hồi phục gần như hoàn toàn, nói chuyện rõ, không yếu liệt chi, tỉnh táo hoàn toàn.
Người bệnh Nguyễn Văn T., 46 tuổi, quê quán tại Tiền Giang, tiền căn đột quỵ não do tắc động mạch giữa cách đây 2 năm và được điều trị nội khoa. Trong lần tái khám cách đây 5 ngày, người bệnh được chụp mạch máu não bằng CT scan thì thấy tắc mạch máu não cũ nên có chỉ định nhập viện để chụp DSA mạch não khảo sát. Đang nằm viện thì người bệnh đột ngột lơ mơ, tiếp xúc kém, liệt mặt 1 bên, yếu nửa người bên phải, phát âm không rõ. Người bệnh được phát hiện triệu chứng chỉ vài phút sau khởi phát và quy trình khẩn dành cho cấp cứu đột quỵ được khởi động ngay. Hình ảnh học CT Scan loại trừ xuất huyết, DSA khảo sát được thực hiện chỉ 30 phút sau khởi phát triệu chứng, phát hiện huyết khối tắc động mạch não. Người bệnh được can thiệp lấy huyết khối, kết hợp hút bằng ống thông lớn và rút huyết khối cơ học bằng stent. Huyết khối được lấy ra chỉ 40 phút sau can thiệp. Người bệnh hồi phục gần như hoàn toàn sau can thiệp 3 giờ. Đây là một trường hợp điển hình rất may mắn khi được cấp cứu tại chỗ và xử trí nhanh bằng một quy trình hoàn chỉnh, máy móc thiết bị hiện đại và đội ngũ y bác sĩ tay nghề cao phối hợp rất nhịp nhàng, tranh thủ từng phút vàng cứu người bệnh, giúp người bệnh có sự phục hồi ngoạn mục và nhanh chóng.
Theo Tổ chức y tế thế giới thì đột quỵ là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở Việt Nam (chiếm hơn 20% các trường hợp tử vong mỗi năm). Ước tính mỗi năm ở VN có hơn 200.000 trường hợp đột quỵ, khoảng 50% tử vong. Bên cạnh đó, theo các thống kê từ Mỹ thì trong các trường hợp đột quỵ, 80-85% là nhồi máu não, phần nửa trong số đó (khoảng 40% các trường hợp đột quỵ) là do tắc các mạch máu lớn trong não như trường hợp hai người bệnh điển hình nêu trên.”
Phần lớn người bệnh đột quỵ không đến được bệnh viện trong thời gian vàng (3 giờ đầu). Ngay ở Hoa Kỳ, ước tính chỉ 10% người bệnh đột quỵ lấp mạch não là đến được bệnh viện trong thời gian vàng để được điều trị tái thông mạch não kịp thời. Còn tại VN tỉ lệ người bệnh đột quỵ nhập viện cấp cứu sớm trong vòng 6 giờ kể từ khi khởi phát chỉ khoảng 5%.”Chạy đua với thời gian” là vấn đề khó khăn nhất trong điều trị loại bệnh lý này”.
